Biodiversiteit

De bouwsector, waaronder Heijmans, draagt bij aan de Nederlandse economie en innovatie, die onder andere zorgt voor verbeteringen in leefomstandigheden, huisvesting en infrastructuur. Tegelijkertijd is de bouwsector een van de belangrijke veroorzakers van de achteruitgang van biodiversiteit wereldwijd.

De maatschappij, en ook Heijmans, is zich steeds meer bewust van het verlies aan biodiversiteit en de toenemende risico's die een verdere achteruitgang met zich meebrengt voor de samenleving, de economie en het bedrijfsleven.

Impacts, risico's en kansen

De volledige procesbeschrijving van de dubbele materialiteitsanalyse staat beschreven in de 'Algemene Informatie'. Uit de analyse van de dubbele materialiteit is er een impact gedefinieerd op Biodiversiteit:

Wij beschouwen biodiversiteit als een integraal en essentieel onderdeel van onze duurzaamheidsstrategie. Het vastgestelde biodiversiteitsbeleid, de geïmplementeerde maatregelen, de gestelde doelstellingen en de maatstaven die we hebben bepaald zoals in dit hoofdstuk beschreven focussen op diverse drijfveren van biodiversiteitsverlies. De aanpak met betrekking tot de beperking van de uitstoot van broeikasgassen is uitvoerig beschreven in het hoofdstuk ‘Klimaat’. De scope en limitaties van het beleid, de maatregelen en de doelstellingen zijn te vinden in 'de Notities'.

Biodiversiteitsanalyse

In opvolging op de uitkomsten van de dubbele materialiteitsanalyse is er een nieuw proces ontwikkeld om onze impacts, afhankelijkheden, risico’s en kansen met betrekking tot biodiversiteit en ecosystemen beter in kaart te brengen. Dit proces, gebaseerd op de Taskforce on Nature-related Financial Disclosures (TNFD) LEAP-benadering, gaat Heijmans helpen om de dubbele materialiteitsanalyse volgend jaar te verversen en aan te scherpen. De LEAP-benadering baseert zich op het lokaliseren (Locate), evalueren (Evaluate), beoordelen (Assess) en reageren & rapporten (Prepare). Op deze manier brengt Heijmans steeds sterker haar materiële impacts, afhankelijkheden, risico’s en kansen in kaart. Ook zorgt de LEAP-benadering voor een locatiegebonden methode, die gaat helpen om locatiespecifieke maatregelen te nemen, doelen te stellen en voortgang te meten.

Bij de vernieuwing van de dubbele materialiteitsanalyse zal op het gebied van biodiversiteit dieper gekeken worden naar systeemrisico’s. Het gaat hier dan om: risico’s op verslechterende ecosystemen waarbij een cruciaal natuurgebied niet langer functioneert, geaggregeerd risico en besmettingsrisico. Fysieke risico’s en transitierisico’s zijn dit jaar wel in de dubbele materialiteitsanalyse meegenomen en onderzocht. Hierbij gaat het specifieker om: acute fysieke risico’s (bijv. verergerde natuurrampen door achteruitgang biodiversiteit) en chronische fysieke risico’s (bijv. verlies bestuivers of bodemdegradatie). De transitierisico’s hebben voornamelijk betrekking op 'Beleid en wetgeving', 'Technologie', 'Markt' en 'Reputatie'. 

Omdat Heijmans ziet dat zijn activiteiten in zijn eigen operaties, upstream- en downstreamwaardeketen impact hebben op biodiversiteit en ecosystemen, beseft Heijmans ook dat hij zo indirect impact kan hebben op gemeenschappen die afhankelijk zijn van dezelfde biodiversiteit en ecosystemen. Om deze mogelijk getroffen gemeenschappen tegemoet te komen wil Heijmans de komende jaren tijdens projecten in gesprek over de duurzaamheidsanalyses van de gedeelde biologische rijkdommen en ecosystemen en bespreken wanneer eventueel mitigerende maatregelen om de impact te verminderen genomen moeten worden. Dit is in het huidige jaar nog niet meegenomen.

Heijmans is dit jaar al begonnen met de eerste stap van een eerste locatiespecifieke analyse volgens de TNFD LEAP-benadering. Dit jaar is er na een scopebepaling, een begin gemaakt aan de lokaliserenstap (Locate). Tijdens deze eerste stappen in dit proces is er gekeken naar economische activiteiten van Heijmans op specifieke locaties, de grootte (oppervlakte) van deze projecten en hun mogelijke potentiële impact op nabijgelegen biodiversiteitsensitieve gebieden. Heijmans heeft bij deze analyse de Integrated Biodiversity Assesment Tool (IBAT) gebruikt en Exploring Natural Capital Opportunities, Risks and Exposure (ENCORE) database. Op basis van de uitkomsten van IBAT kan Heijmans stellen dat het 940 locaties heeft die nabij biodiversiteitsensitieve gebieden liggen, waar op basis van de ENCORE-database economische activiteiten plaatsvinden die een potentiële materiële negatieve impact hebben op biodiversiteit, ecosystemen, en natuurlijke habitats. Hierdoor treedt mogelijk een verslechtering van de desbetreffende habitats op en verstoort Heijmans met zijn activiteiten dieren in beschermde gebieden. De totale oppervlakte van alle potentiële materiele oppervlaktelocaties bij elkaar bedraagt ongeveer 23,88 km2. Meer informatie over de scoping van de biodiversiteitsanalyse kan gevonden worden in 'de Notities'.

Om in kaart te brengen wat de daadwerkelijke impact en afhankelijkheid is, wil Heijmans in de komende rapportagejaren de volledige TNFD LEAP-benadering doorlopen om zijn impacts en afhankelijkheden verder te duiden. De stappen van dit jaar bieden hier de basis voor, maar zijn nog niet genoeg om nu onze daadwerkelijke impact en afhankelijkheden op locatieniveau te specificeren. Op basis van deze uitkomsten kan Heijmans dan concluderen of het nodig is om mitigatie maatregelen te nemen om de impact op biodiversiteit op deze locaties zoveel mogelijk te verkleinen en onze afhankelijkheden in kaart te brengen, boven op de wettelijke maatregelen die al genomen worden binnen onze projecten.   

Locatiespecifieke uitkomsten

Op basis van de uitkomsten van de scoping-stap is een lijst met mogelijke locaties onttrokken uit onze database. Dit betreft een lijst met beschrijvingen van onze economische activiteiten op mogelijke locaties die vervolgens zijn gekoppeld aan GPS-coördinaten. De locaties zijn vervolgens in de IBAT-tool ingeladen en er is een ‘Disclosure Report’ gedraaid. Hieronder staat een voorbeeld van de A2/A12  waar een locatiespecifieke analyse is gedaan. Hieruit is gebleken dat onze werkzaamheden op de A2/A12 nabij biodiversiteitsensitieve gebieden zijn. Op basis van de ENCORE-database vinden economische activiteiten plaats die een potentiële materiële negatieve impact hebben op biodiversiteit, ecosystemen en natuurlijke habitats.

Landdegradatie, verwoestijning en bodemafdekking

Er is binnen de economische activiteiten van Heijmans een materiële negatieve impact geconstateerd op landdegradatie, verwoestijning en bodemafdekking (land degradation, desertification en soil sealing). Deze negatieve impact is (nog) niet gekoppeld aan de IRO. Zie hieronder de definities en bijbehorende soorten impacts die bijdragen aan deze thema’s door economische activiteiten van Heijmans. Deze zijn in het Engels, gezien de ESRS nog niet officieel is vertaald.

Term

Definitie

Bijbehorende Impactfactoren

Land degradation

The many processes that drive the decline or loss in biodiversity, ecosystem functions or their benefits to people and includes the degradation of all terrestrial ecosystems.

Area of land use 

Area of freshwater use 

Area of seabed use 

Introduction of invasive species 

Emissions of toxic pollutants to water and soil 

Emissions of GHG 

Desertification 

Land degradation in arid, semi-arid and dry sub-humid areas resulting from various factors, including climatic variations and human activities. Desertification does not refer to the natural expansion of existing deserts. 

Area of land use 

Area of freshwater use 

Area of seabed use 

Introduction of invasive species 

Emissions of toxic pollutants to water and soil 

Emissions of GHG 

Soil Sealing 

Covering soil in a way that makes the covered area impermeable (e.g. a road). This non-permeability can create environmental impacts as described in Commission Regulation (EU) 2018/2026 ( 29). 

Area of land use 

Impact op bedreigde diersoorten

Heijmans heeft door zijn activiteiten ook een potentieel effect op bedreigde diersoorten. In dit rapportagejaar betreft dit 28,5% van de 940 locaties geanalyseerd door IBAT. Hier is de potentiële kans op impact op bedreigde diersoorten significant. 

Limitaties van de uitkomsten

  • De complete methode en limitaties van deze uitkomsten worden beschreven in het overkoepelende biodiversiteitsbeleidsdocument van Heijmans.

  • De oppervlakte van de locaties is alleen berekend bij de grote projectlocaties van Heijmans Infra, voor de andere locaties zijn puntlocaties gebruikt zonder oppervlakte berekening omdat het hier gaat over relatief kleine oppervlaktes vergeleken met de grote Infra-projecten.

  • De precieze oppervlaktes zijn per locatie te vinden in de volledige rapportage van IBAT in 'de Notities'.

Weerbaarheidsanalyse

Omdat Heijmans dit jaar voor het eerst zijn impacts, afhankelijkheden, risico’s en kansen in kaart heeft gebracht is er met de uitkomsten nog geen complete weerbaarheidanalyse gedaan. Daarom gaat Heijmans ervan uit dat zijn strategie en businessmodel kwetsbaar zijn voor de verschillende risico’s die gekoppeld worden aan het verlies van biodiversiteit en ecosystemen, en dat de weerbaarheid nog niet voldoende in beeld is gebracht. Tevens past Heijmans momenteel zijn businessmodel nog niet aan op basis van de uitkomsten van de impact, afhankelijkheid, risico’s en kansenanalyse. Wel is er dit boekjaar een lijst met materiële locaties in kaart gebracht waar impacts en afhankelijkheden zijn gekoppeld aan materiële economische activiteiten. Dit zorgt voor een solide basis om volgend jaar een goed onderbouwde weerbaarheidsanalyse te doen, die een compleet beeld gaat geven.

Om toch een eerste inschatting te maken van risico’s in ons businessmodel op het gebied van biodiversiteit en ecosystemen, heeft Heijmans de lijst met materiële locaties uit de impact- en afhankelijkhedenanalyse in de WWF-risk filter tool geplot. Deze tool geeft ons een eerste inzicht in ecosysteemgerelateerde fysieke en transitierisico’s die gekoppeld zijn per materiële locatie in onze directe operaties. Deze tool geeft nog geen inzicht in mogelijke systemische risico’s waar het businessmodel van Heijmans aan onderhevig is. Ook geeft deze tool geen inzicht in de weerbaarheid die wij hebben ten opzichte van deze risico’s. 

Voor deze analyse zijn de volgende aannames gedaan:

  • De materieel bevonden locaties geven een accuraat en representatief beeld van het businessmodel van Heijmans in zijn directe operaties.

  • De tijdhorizon waarop deze analyse van toepassing is, is het huidige boekjaar. Heijmans gaat ervan uit dat 2024 representatief is voor een doorsnee boekjaar waarin Heijmans zijn gebruikelijke economische activiteiten uitvoert.

  • De WWF-risk filter tool geeft een accurate inschatting van risico’s gerelateerd aan onze locaties en gebruikt hiervoor de meest up-to-date en beste data.

Er zijn op dit moment geen externe stakeholders meegenomen in zijn directe operaties bij deze weerbaarheidsanalyse.

Resultaten

De WWF-risk filter tool kan worden gebruikt om ecosysteemgerelateerde fysieke risico’s (risicotype ‘Physical Risk’ in de WWF-risk filter tool) en transitierisico’s (risicotype ‘Reputatierisico’ in het WWF-risk filter tool) in kaart te brengen. De uitkomsten van deze analyse zijn hieronder weergegeven, waarbij de locaties zijn opgesplitst per soort risico en bijbehorende risicocategorieën. Hierbij wordt zichtbaar dat Heijmans binnen de fysieke en transitierisico’s een medium tot hoog risico loopt, waarbij vooral provisiediensten, druk op biodiversiteit, milieufactoren en additionele reputatiefactoren een rol spelen. Hoewel dit nog steeds geen volledig beeld geeft in alle risico’s die Heijmans loopt op het gebied van biodiversiteit en ecosystemen, geeft het wel een inzicht in waar momenteel het zwaartepunt ligt. Dit vormt een goede basis voor een diepere analyse volgend jaar.

Beleid

Naast Klimaat en Water, vormt Biodiversiteit een van de drie duurzaamheidspijlers van Heijmans. Wij zijn ervan overtuigd dat Biodiversiteit in samenwerking met de pijlers Klimaat en Water, een cruciale rol speelt in het verbeteren van onze leefomgeving, zodat we deze beter achterlaten dan we hem hebben aangetroffen. Daarom heeft Heijmans dit jaar een biodiversiteitsvisie ontwikkeld, die de leidraad vormt voor een overkoepelend beleidsstuk.

Onze biodiversiteitsvisie bestaat uit twee onderdelen, met elk een doel:

  1. Biodiversiteit Versterken: door sturing op vier impactfactoren de impact op biodiversiteit verminderen en waar mogelijk te versterken

  2. Natuur als Oplossing: we zetten waar mogelijk de natuur als oplossing in binnen onze projecten

Biodiversiteit Versterken

Om biodiversiteit te versterken heeft Heijmans vier impactfactoren in kaart gebracht die nauw aansluiten bij ons businessmodel en onze strategie. Wij zien deze vier impactfactoren als de knoppen waar wij als Heijmans aan kunnen draaien om een zo min mogelijk negatieve, en waar mogelijk een positieve impact te hebben op biodiversiteit en ecosystemen.

  1. Ruimte voor Natuur: dit gaat over hoeveel ruimte er beschikbaar is voor natuur, niet alleen in specifieke natuurgebieden, maar juist ook in gebieden waar ruimte wordt gemaakt voor natuur in combinatie met andere functies zoals wonen, werken of infrastructuur. Naast de omvang is ook de verbondenheid van deze natuur van belang. Heijmans heeft bijvoorbeeld impact op de ruimte voor natuur door de omzetting van natuur en groen naar bebouwing en bijvoorbeeld asfalt.

  2. Soortenrijkdom: soortenrijkdom betreft de variatie aan soorten in een gebied. Een grotere variatie aan inheemse soorten zorgt voor een meer gebalanceerde biodiversiteit. Heijmans heeft bijvoorbeeld impact op soortenrijkdom door de introductie van invasieve soorten of de verstoring van leefgebieden door werkzaamheden.

  3. Omgevingscondities: goede omgevingscondities zoals een gezonde bodem, schoon water en luchtkwaliteit zijn de basis voor het floreren van planten, dieren en mensen. Heijmans heeft bijvoorbeeld impact op omgevingscondities door mogelijke vervuiling en de uitstoot van broeikasgassen die leiden tot schade aan de biodiversiteit. Onze impact op klimaatverandering door emissies wordt uitgebreid beschreven in het hoofdstuk ‘Klimaat’.

  4. Natuur als grondstof: al onze grondstoffen, zoals hout, hennepvezel, grind en metaal, zijn afkomstig uit de natuur. Bij het winnen van deze grondstoffen bestaat een groot risico op verlies van biodiversiteit. Zo heeft Heijmans, zelfs bij het gebruik van bio-based materialen, impact op biodiversiteit in de keten.

Als wetenschappelijke basis voor de ontwikkeling van de Heijmans-impactfactoren zijn de vijf drukfactoren gebruikt die geïdentificeerd zijn door o.a. het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES), de TNFD, de CSRD, Science Based Targets for Nature (SBTN) en andere organisaties, als de hoofdoorzaken achter de huidige wereldwijde afname in biodiversiteit. 

Hoe de Heijmans-impactfactoren zich verhouden tot deze wetenschappelijke drukfactoren is te zien in de onderstaande tabel. 

Natuur als Oplossing

Op dit moment wordt het onderdeel 'Natuur als Oplossing' nog ontwikkeld. In dit gedeelte van de visie wil Heijmans o.a. in kaart brengen hoe we de natuur als oplossing kunnen gaan inzetten in onze projecten. De verwachting is dat hier de versterking van ecosysteemdiensten een grote rol gaat spelen. Wel zijn er al verschillende maatregelen die worden genomen om natuur als oplossing te gebruiken, zie hiervoor het hoofdstuk 'Biodiversiteitsmaatregelen'.

Traceerbaarheid van materialen

Heijmans zet zich in voor transparantie en traceerbaarheid van producten, componenten en grondstoffen binnen de waardeketen om de milieu- en maatschappelijke impact te kunnen beperken. Een belangrijk voorbeeld en eerste stap is het gebruik van FSC- en PEFC-gecertificeerd hout, wat garandeert dat het hout afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. Door het voorkomen van houtkap in onverantwoord beheerde bossen voorkomen we zo ook uitstoot in emissies gelinkt aan ontbossing. Onze ambitie is om voor meerdere materialen de traceerbaarheid verder te versterken door samen te werken met leveranciers in onze keten en het verbeteren van datamanagement en monitoring van materiaalstromen de aankomende jaren.

Projectspecifiek beleid

Heijmans heeft nog geen locatiespecifiek beleid op locaties die in of nabij biodiversiteitsgevoelige gebieden liggen zoals bepaald in de impact, afhankelijkheid risico en kansenanalyse. Wel heeft Heijmans specifieke beleidsonderdelen, die mogelijk locaties hebben in of nabij biodiversiteitsgevoelige gebieden:

  • De Natuurladder bij Heijmans Infra: Heijmans gebruikt de Natuurladder, die wij mede zelf ontwikkeld hebben, als leidraad voor biodiversiteit in infrastructurele projecten. Deze ladder richt zich op een cultuur- en gedragsverandering en biedt projecten praktische stappen om biodiversiteit en klimaatadaptatie te versterken. De Natuurladder is overgedragen aan het Deltaplan Biodiversiteitherstel om deze nationaal in te zetten.

  • Gebruik van NL Greenlabel: voor eigen gebiedsontwikkelingen past Heijmans het gebiedslabel van NL Greenlabel toe om duurzaamheidsinspanningen te beoordelen en stimuleren. Dit meet het label aan de hand van thema’s zoals biodiversiteit, watermanagement, en mobiliteit. Heijmans vereist van elke eigen gebiedsontwikkeling een score van A of B sinds 2021. Via deze methodiek wordt niet alleen de ecologische impact gemeten, maar worden ook lokale kwaliteiten behouden en versterkt, bijvoorbeeld door natuurinclusief bouwen en de verbinding met groenblauwe structuren.

Dit beleid ondersteunt Heijmans’ inzet om de natuurlijke omgeving rond operationele locaties duurzaam te beheren, met een focus op het behoud en de versterking van biodiversiteit.

Duurzaam land en bodembeheer

Heijmans heeft een duurzaam pachtbeleid in de maak, gericht op het bevorderen van bodemgezondheid, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Dit beleid streeft naar het verminderen van stikstofuitstoot, het vergroten van biodiversiteit en het verminderen van hittestress door gerichte maatregelen in landbeheer.

Voor grasland wordt ingezet op de omschakeling naar gras-klavermengsels, een verbod op glyfosaat en het uitstellen van de maaidatum tot 1 juni. Voor bouwland wordt de omschakeling naar biobased teelt (zoals hennepvezel) gestimuleerd, met een glyfosaatverbod en niet-kerende grondbewerking als belangrijke speerpunten.

Heijmans erkent het belang van duurzaam bodembeheer en werkt samen met Wageningen University & Research (WUR) aan een kader met zeven principes voor gezonde bodempraktijken in stedelijke ontwikkeling. Deze richtlijnen ondersteunen projecten in het beschermen en versterken van bodemgezondheid door bodemonderzoek, minimalisatie van verstoring, preventie van verdichting, en het bevorderen van biodiversiteit. Hoewel deze bodemprincipes momenteel als kader dienen, biedt het voor de toekomst een basis voor verdere implementatie van beleid en bewuste bodempraktijken binnen de projecten van Heijmans.

Ontbossing

Heijmans importeert, gebruikt en exporteert hout voor haar werkzaamheden en eindproducten. Omdat Heijmans zich realiseert dat de inkoop van hout kan resulteren in ontbossing heeft Heijmans zich sinds 2011 gecommitteerd om zoveel mogelijk gecertificeerd hout te gebruiken. In 2024 bedroeg dit percentage 99,5%, op een totaal van ongeveer 12.144 m³ hout1. Wanneer we de toegepaste hoeveelheid duurzaam hout in de FSC-Bosberekentool van Forest stewardship Council zetten, zien we dat we in 2024 met één jaar houtgebruik 468.880 m² bos voor dertig jaar lang beschermen. Ook bieden we duurzame oplossingen en dragen waar mogelijk nature-based solutions aan.  

  • 1Gegevens zijn tot en met oktober 2024.

Maatregelen

Biodiversiteitsmaatregelen

Om de negatieve impact op biodiversiteit en ecosystemen te verkleinen zet Heijmans verschillende maatregelen in. Deze maatregelen zijn grofweg in te delen in vier type maatregelen:

  • Meetinstrumenten

  • Partnerschappen

  • Onderzoeksprogramma's met externe partners

  • Projectoverstijgende maatregelen

Hoewel Heijmans niet specifiek de mitigatiehiërarchie inzet als middel, is wel elke maatregel onder deze hiërarchie te vangen. Elke maatregel is ook gekoppeld aan een van de vier strategische biodiversiteitspijlers (Ruimte voor Natuur, Soortenrijkdom, Omgevingscondities en Natuur als Grondstof). Deze maatregelen zijn slechts een greep uit alle maatregelen die Heijmans neemt om zijn impact op biodiversiteit en ecosystemen te voorkomen, verminderen, herstellen of compenseren. Deze maatregelen dekken op dit moment (nog) niet de hele IRO af. 

Er zijn momenteel geen geplande acties voor de (nabije) toekomst, aangezien de impact en afhankelijkheden nog niet volledig duidelijk zijn (zie ook referentie naar de LEAP-approach aan het begin van dit hoofdstuk). 

Type maatregel

Uitleg

Impactfactor 

Mitigatiehiërarchie 

Scope 

Tijdshorizon 

Meetinstrumenten 

Biobuddy 

Ontwikkeling van nieuwe techniek om met behulp van sensoren en Artificial Intelligence (AI) biodiversiteit meetbaar te maken.

Soortenrijkdom 

Avoidance & Restoration/rehabilitation 

Direct operations (enkele projecten) 

Onbepaald, doorlopende maatregel

Natuurladder 

Meetinstrument dat op basis van Cultuur, Leiderschap en inhoud de volwassenheid van de thema's biodiversiteit en klimaatadaptatie meet. De tool wordt ten minste toegepast binnen alle categorie 2 & 3 projecten van Infra en bouwteams. 

Ruimte voor Natuur, Soortenrijkdom, Omgevingscondities 

Avoidance (Vermijden), Minimisation, Restoration/rehabilitation 

Direct operations (alle categorie 2 & 3 projecten van Infra en bouwteams) 

Onbepaald, doorlopende maatregel

NL Gebiedslabel 

Het NL Gebiedslabel passen wij toe binnen Heijmans en kent een component gericht op biodiversiteit. Het label combineert actuele vakkennis van ecologie en materiaalgebruik met state of the art toepassingen op het gebied van geodata en digitalisering. 

Ruimte voor Natuur, Soortenrijkdom, Omgevingscondities, Natuur als Oplossing 

Minimisation (Minimaliseren) 

Direct operations 

Onbepaald, doorlopende maatregel

Partnerschappen 

Samenwerking Staatsbosbeheer  

Samenwerking met Staatsbosbeheer, Stichting Nationale Boomfeestdag, gericht op bevorderen biodiversiteit buiten de plangrenzen door aanplanten van 24 hectare bos richting 2030. Dit zorgt voor de opname broeikasgassen en geeft de mogelijkheid voor educatie en het vergroten van betrokkenheid van kinderen. 

Ruimte voor Natuur 

Restoration/rehabilitation 

Direct operations 

2030

Samenwerking met Naturalis 

De samenwerking richt zich op het meetbaar maken van biodiversiteit. Dit heeft zowel betrekking op verankering van biodiversiteitsdoelstellingen in de bedrijfsvoering alsook van de daadwerkelijke biodiversiteit in het veld. 

Soortenrijkdom 

Restoration/rehabilitation 

Direct operations 

Onbepaald, doorlopende samenwerking

Onderzoeksprogramma's 

WAB (Wijk Als Biotoop) met Hogeschool Rotterdam 

Het Wijk als Biotoop (WAB) onderzoeksproject wil de kracht van mensen, slimme technologie en data van planten én ecosystemen gebruiken voor het ontstaan van gezonde en veerkrachtige steden. 

Ruimte voor Natuur, Soortenrijkdom 

Restoration/Rehabilitation 

Direct operations 

Oktober t/m december 2024

Onderzoekstraject met Naturalis – Hidden Biodiversity 

Hidden Biodiversity is een 4-jarig onderzoeksprogramma met een breed consortium dat onderzoek doet naar de aanwezigheid van 'verborgen biodiversiteit' in de stad met als doel deze een plek te geven binnen beleid en beheer. 

Ruimte voor Natuur, Soortenrijkdom 

Avoidance 

Direct operations 

2022 t/m 2025

Projectoverstijgende maatregelen 

Voorbeeldtuinen  

Inspiratie voor kopers van nieuwbouwwoningen voor de inrichting van biodiverse en klimaatadaptieve tuinen. 

Ruimte voor Natuur, Soortenrijkdom 

Restoration/rehabilitation 

Direct operations 

Onbekend, doorlopende maatregel

Heijmans Gebiedslabel 

Binnen het gebiedslabel zijn per thema verschillende concrete maatregelen opgezet die nu worden ingezet bij de gebiedsontwikkeling van vastgoed projecten 

Ruimte voor Natuur, Soortenrijkdom, Omgevingscondities, Natuur als Oplossing 

Verschilt per maatregel 

Verschilt per maatregel 

Onbekend, doorlopende maatregel

Natuur als Oplossing

Heijmans zet ook veelvuldig de natuur als oplossing (nature-based solutions) in binnen haar projecten en gebiedsontwikkelingen. Deze oplossingen zijn gericht op het inzetten van natuurlijke processen en ecosystemen om bij te dragen aan klimaatadaptatie, biodiversiteitsherstel en het welzijn van gemeenschappen. Door het combineren van technische kennis met ecologische principes, creëert Heijmans waarde op sociaal, economisch en ecologisch vlak. Enkele thema’s waar de natuur momenteel als oplossing wordt ingezet zijn:

  • Natuurinclusief bouwen: Heijmans past natuurinclusief bouwen toe om biodiversiteit te bevorderen binnen de gebouwde omgeving. Groene daken zijn voorkomende elementen in onze projecten, waarmee niet alleen esthetische waarde wordt toegevoegd, maar ook habitatruimte wordt gecreëerd voor vogels, insecten en andere soorten. Deze Ruimte voor Natuur draagt ook bij aan klimaatregulatie door hitte op te vangen, regenwater vast te houden en luchtkwaliteit te verbeteren. Hierdoor wordt de stedelijke omgeving niet alleen biodiverser, maar ook beter bestand tegen klimaatveranderingen zoals hittegolven en hevige regenval.

  • Inheemse vegetatie en bestuivers: door inheemse planten in projectontwerpen te integreren, ondersteunt Heijmans lokale biodiversiteit en versterkt het de bestuivingsdiensten.

  • Natuurvriendelijke oevers: Heijmans past natuurvriendelijke oevers toe langs waterpartijen bij haar projecten, wat o.a. biodiversiteitsvoordelen oplevert.

  • Faunapassages en ecologische verbindingen: in samenwerking met partners creëert Heijmans ecologische corridors en faunapassages bij infrastructuurprojecten om versnipperde habitats te verbinden. Dit bevordert de veilige verplaatsing van diersoorten, wat genetische diversiteit vergroot en ecosystemen veerkrachtiger maakt.

  • Groene oplossingen langs infrastructuur en verhardingen: Heijmans gebruikt regelmatig groene oplossingen zoals wadi’s, groene bermen en vijvers nabij verhardingsprojecten, zoals straten en pleinen. Deze helpen om regenwater op te vangen en voorkomen oppervlakkige afstroom, wat de kans op overstromingen verlaagt en bijdraagt aan een veerkrachtige waterhuishouding.

Naast deze overkoepelende thema’s zijn er nog meer thema’s waar de natuur als oplossing wordt ingezet. Heijmans streeft naar het steeds meer inzetten van de natuur als oplossing, en wil dat dit de normale manier van denken wordt.

Doelstellingen

Heijmans heeft twee nieuwe specifieke biodiversiteitsdoelstellingen geformuleerd om de impact op biodiversiteit te verminderen in zijn directe werkzaamheden. Deze doelstellingen zijn verbonden aan de impactfactoren ‘Ruimte voor Natuur’ en ‘Soortenrijkdom’. Deze doelstellingen zijn absoluut geformuleerd en tijdsgebonden. Voor de impactfactoren ‘Omgevingscondities’ en ‘Natuur als Grondstof’ zijn dit jaar nog geen specifieke biodiversiteitsdoelen bepaald. Wel zijn er specifieke doelstellingen bepaald op het gebied van klimaatverandering en water, deze zijn te vinden in de respectievelijke hoofdstukken ‘Klimaat’ en ‘Water’. Deze doelstellingen zorgen dus ook voor de vermindering van de impact op biodiversiteit en ecosystemen door onze directe werkzaamheden. Ze dekken op dit moment (nog) niet de hele IRO af. 

Impactfactor

Doel

Koppeling IRO

Metric

Unit

Ruimte voor Natuur

Vanaf 2030 voegt elk materieel bevonden project netto oppervlakte natuur toe.

Hiermee proberen we de negatieve impact rondom gebruik van ruimte te reduceren.

Percentage materieel bevonden projecten die oppervlakte natuur toevoegen.

Vierkante meters toegevoegde natuur (zowel horizontaal als verticaal) per project.

Soortenrijkdom

Vanaf 2030 draagt elk materieel bevonden project bij aan de toename van soortenrijkdom.

Hiermee proberen we de negatieve impact rondom de introductie van invasieve soorten te reduceren.

Percentage materieel bevonden projecten die biotopen toevoegen.

Aantal biotopen (leefomgevingen) toegevoegd per project.

Omgevingscondities

Nog geen specifiek biodiversiteitsdoel bepaald. Klimaatdoelstellingen dragen hier wel bij.

Nader te bepalen.

Niet van toepassing.

Niet van toepassing.

Natuur als Grondstof

Nog geen specifiek biodiversiteitsdoel bepaald.

Nader te bepalen.

Niet van toepassing.

Niet van toepassing.

Op basis van de bedrijfsactiviteiten die plaatsvinden bepalen we de materialiteit van een project. Vanaf 2025 beginnen we met de eerste metingen op een aantal projecten, echter hebben we nog geen definitieve tijdslijn waarop we voor de gehele organisatie over deze doelstellingen kunnen rapporteren. 

Methode van opstellen en aannames gebruikt

De doelstellingen voor de impactfactoren ‘Ruimte voor Natuur’ en ‘Soortenrijkdom’ zijn opgesteld via de onderstaande methode:

  • Integratie met de vier impactfactoren: de eerste stap van het proces was het afstemmen van de biodiversiteitsdoelen op de vier biodiversiteitsimpactfactoren van Heijmans. 

  • Aansluiting op wetenschappelijke en internationale doelstellingen: in de volgende stap is gekeken naar de relevante internationale doelstellingen & frameworks.

  • Integratie met meetmethoden en monitoring: Vervolgens is er gekeken naar de haalbaarheid van het meten en monitoren van de gestelde doelen. 

  • Doelen zijn SMART gemaakt: SMART-methodologie zorgt ervoor dat je doelen duidelijk, haalbaar, en meetbaar zijn.

  • Interne evaluatie: de doelstellingen zijn vervolgens intern geëvalueerd door inhoudelijke experts, themaleiders, de raad van bestuur en de verantwoordelijken voor duurzaamheid binnen de bedrijfsstromen. 

Aansluiting op internationale doelstellingen en de mitigatie hiërarchie

De twee nieuwe doelstellingen sluiten momenteel goed aan bij verschillende internationale frameworks. De belangrijkste is het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework (GBF), dat bestaat uit 23 mondiale doelstellingen om de wereldwijde achteruitgang van biodiversiteit en ecosystemen tegen te gaan. Onze doelstellingen dragen bij aan verschillende doelstellingen van het Global Biodiversity Framework (GBF). 

De doelstellingen van Heijmans kunnen worden ingedeeld onder de stap 'Restore' van de mitigatieladder. Deze stap richt zich op het herstellen en verbeteren van de biodiversiteit en ecosysteemdiensten die door menselijke activiteiten zijn aangetast. 

Deel dit verhaal