Digitalisering

Digitaal bouwen is voor ons even belangrijk als fysiek bouwen

Digitalisering gaat niet alleen over technologie; het raakt vrijwel alle facetten van de economie. Het heeft te maken met innovatie, nieuwe wetten en regels, robotisering en kunstmatige intelligentie. Tegelijkertijd gaat digitalisering ook over nieuwe samenwerkingsvormen (zoals de Hive), organisatiestructuren (bijvoorbeeld business development & operations als Beyond Eyes) en ethische vraagstukken (zoals zakelijk zuiver toepassen van kunstmatige intelligentie). En het gaat over mensen. Wij zijn ons meer en meer bewust van de daadwerkelijke waarde die we met behulp van digitalisering kunnen toevoegen voor klanten en hun omgeving. We verzamelen en gebruiken data om het onderhoud van gebouwen, wegen en bruggen nauwkeuriger te voorspellen, maar ook om nieuwe proposities en nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen. Bovendien nemen we data uit de gebruiksfase al meteen mee in de ontwerpprocessen. Data stellen ons in staat te blijven verbeteren. Een scherp oog voor het behouden en vergroten van die toegevoegde waarde is een belangrijke rol van onze bedrijfsstromen. Het afgelopen jaar is de beweging ingezet om de ontwikkelingen op IT-gebied binnen de verschillende afdelingen in organisatie meer naar de voorgrond en met elkaar in verbinding te brengen.

Piet Heintunnel

Om te voldoen aan de huidige veiligheidseisen moet de Piet Heintunnel in Amsterdam volledig op de schop. Verouderde technische installaties maken plaats voor een uniform en integraal besturings- en bedieningssysteem. Een uitdagende klus, zeker als blijkt dat de IJ-tram moet blijven rijden en vrijwel alle technische en veiligheidsinstallaties van de drie tunnelbuizen met elkaar verweven zijn. Als extra complicerende factor kreeg het bouwteam te maken met de coronapandemie. Die leidde in het begin tot kostbaar tijdsverlies en op de bouwplaats was afstand houden niet altijd eenvoudig. Desondanks zijn ruim vijftig technische systemen vervangen en is onder andere de brandveiligheid vergroot. Met behulp van BIM is een digitaal model van de tunnel met alle belangrijke technische componenten gebouwd. Hiermee kan voorafgaand aan het werk bijna alles getest worden, waardoor bij toekomstig onderhoud de tunnel niet volledig dicht hoeft. Zo kan de Piet Heintunnel er weer 25 jaar tegenaan.

Lees het verhaal op heijmans.nl (new window)

Intelligent onderhoud

In plaats van onderhoud in te plannen volgens de voorschriften van de fabrikant of het budget van de klant, kunnen we op basis van data het optimale moment bepalen. Als we goed weten wat er nu in een gebouw gebeurt, kunnen we met data voorspellen wat er in de toekomst kan gebeuren en daar proactief op handelen. In 2022 hebben we met tien verschillende soorten installaties proefgedraaid en het komende jaar brengen we deze werkwijze naar de praktijk. Het betreft voornamelijk werktuigbouwkundige installaties voor bijvoorbeeld verwarming, koeling, luchtbehandeling en verlichting.

Een andere belangrijke ontwikkeling is het op afstand uitvoeren van onderhoud of bedienen van een installatie. Zo kunnen servicemonteurs steeds efficiënter ingezet worden op plekken en taken waar zij daadwerkelijk waarde toevoegen. Nu voeren hooggekwalificeerde medewerkers nog te vaak routinematig werk uit. Deze werkwijze op technische installaties heeft raakvlakken met Beyond Eyes dat vanuit het gebruikersperspectief is ingericht. Beyond Eyes is een initiatief van Heijmans en schoonmaakbedrijf CSU waarbij in december ook PreZero zich heeft aangesloten. Als we signaleren dat een ruimte alleen van negen tot drie uur wordt gebruikt, zorgen we voor de juiste temperatuur op het juiste moment en wordt er na het gebruik niet meer onnodig verwarmd of gekoeld. 

Beyond Eyes is inmiddels ISO 27001 gecertificeerd, waarmee wordt bewezen dat is voldaan aan wereldwijde strenge eisen op het gebied van informatiebeveiliging. De informatie uit de gebouwen die we beheren, geeft waardevolle informatie over het gebruik. Een goed voorbeeld is het gebouw van het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) en het nieuwe gerechtsgebouw in Amsterdam. Die hebben wij niet alleen gebouwd, maar we zijn daar ook respectievelijk twintig en dertig jaar verantwoordelijk voor onderhoud. Hier passen we deze nieuwe manier van werken al volledig toe. Dat leert ons om het beheer te verbeteren én om nog slimmer te kunnen ontwerpen en bouwen aan de voorkant. Die sterke verbinding tussen de gebruiksfase van een gebouw en de ontwerp- en realisatiefase is voor Heijmans een belangrijke onderscheidende factor in de markt.

Datagedreven onderhoud

In het hele land monitoren we voor klanten zoals Rijkswaterstaat en Schiphol hun infrastructuur realtime via een groot aantal sensoren. Daardoor zijn we in staat de levensduur en de beschikbaarheid van wegen en kunstwerken (zoals tunnels en bruggen) steeds nauwkeuriger te voorspellen. Dit passen we toe op tal van plekken, zoals de Beatrixsluis, Schiphol en als onderdeel van diverse natte onderhoudscontracten. We beheren wegkantsystemen, houden controle op het functioneren van sluizen en bruggen, monitoren dijken en de degradatie van wegen en wegmeubilair (zoals onder andere geleiderails, afbakeningen, en verkeersinstallaties), en monitoren verontreinigingen en emissies.

Op het platform Infra Connect worden alle data verzameld en verwerkt tot inzichten voor onze klanten. Deze data blijven eigendom van de klant. Dit platform is de basis voor de doorontwikkeling van datagedreven onderhoud. Nieuwe digitale diensten kunnen hierop worden aangesloten. Door zelf eigenaar te zijn van de onderliggende systemen en die op elkaar te laten aansluiten, vergroten we de stabiliteit van deze dienstverlening. Bovendien creëren we hierdoor beter overzicht over onze diensten en de data die daaruit voortkomen. Investeringen zijn daardoor niet langer voor losstaande oplossingen en producten, maar dragen bij aan het grote geheel.

Door steeds meer toe te werken naar standaardprocessen en standaard IT-oplossingen, krijgen we meer structuur in de data. We ontwikkelen datakennis en methodes om die kennis en data te gebruiken. Deze werkwijze passen we nu vooral toe bij Infra, maar voeren we straks Heijmans-breed door. Ook klanten zoals Rijkswaterstaat vragen ons hoe zij hun data kunnen inzetten om slimmer onderhoud te doen. Samen met de klant verkennen we de vraag en behoefte.

Heijmans Data Depot

In 2022 werd ook het Heijmans Data Depot in gebruik genomen, een opslagpunt voor alle ’koude’ data die Heijmans in operationele processen creëert. Dit zijn historische data uit installaties en sensoren, zoals cijfers over verbruik of storingsmeldingen. Die data zijn niet direct nodig in de dagelijkse operatie, maar kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden voor toekomstige analyses en rapportages. Op termijn voegen we nog veel meer historische data uit diverse systemen aan het data-depot toe. Onze klant EMA (medicijnagentschap in Amsterdam) ontvangt al rapportages die gebaseerd zijn op de data in het depot.

Heijmans Oplossingen Platform

Infra maakt sinds een aantal jaar gebruik van een intern platform waarop concrete producten zijn samengebracht, inclusief het Technological Readiness Level, wat aangeeft in welke fase de ontwikkeling van de technologie zit. 1.400 collega’s maakten daar afgelopen jaar gebruik van. Eind 2022 stonden er reeds tweehonderd producten op het platform. Bijvoorbeeld Windenergie waarbij het integrale ontwerp en de realisatie van de betonnen fundaties voor windturbines wordt gerealiseerd. Of Bikescout, het meest gezochte product, dat de veiligheid van fietsers bij oversteekplaatsen verbetert door middel van LED-verlichting in het wegdek die oplicht als een fietser nadert. De ambitie is om het platform in de toekomst door te ontwikkelen tot een klantportaal, waarop dan in een bredere context zichtbaar is wat Heijmans in huis heeft.

Digitale gereedschappen

Met de inzet van digitale gereedschappen werkt ook Infra doorlopend aan procesverbetering. Van de voorbereidingsfase tot realisatie en onderhoud. Ontwerpprocessen worden vergaand geautomatiseerd. Door digitaal te bouwen worden projecten slimmer, veiliger en effectiever voorbereid en gerealiseerd.

Radar

Onze expertise en technologie voor het in kaart brengen van de bodem worden ingezet in zowel infra- als vastgoedopgaven. De afdeling Explosieven Opsporing, Geodesie en Geofysica onderzoekt de bodem. Met een grondradar, 3D-grondradar en andere meetsystemen voor geofysica meten zij uiterst nauwkeurig wat er in de bodem aanwezig is en wat niet. Dat is belangrijke informatie om ongewenste en onveilige situaties tijdens de bouw of het project te voorkomen. Met de meetinformatie kan een exact ontwerp gemaakt worden (‘fact based design’) en kunnen oude voorwerpen zonder gevaar uit de grond gehaald worden, dat voorkomt stagnatie of vertraging tijdens de werkzaamheden. De resultaten van de metingen worden gebruikt voor gedetailleerde tekeningen en 3D-visualisaties. Door de informatie te delen in een Geografisch Informatie Systeem (GIS), zijn de inzichten en data ook automatisch beschikbaar voor andere werkzaamheden en activiteiten.