Risicomanifestatie
De belangrijkste operationele risico’s waarmee Heijmans in 2022 werd geconfronteerd, zijn de risico’s als gevolg van de stikstofproblematiek, toename hypotheekrente, de te krappe uitvoeringscapaciteit en budgetten bij de overheid en schaarste aan materialen, producten en arbeidskrachten alsmede significant hogere inkoopkosten (met name voor energiegedreven producten).
De stikstofproblematiek heeft geleid tot vertraging in vergunningstrajecten, vertraging van projecten in uitvoering en het opdrogen van de aanbestedingskalender van Rijkswaterstaat voor met name lijn-infraprojecten. Dit is het geheel van verkeersinfrastructuur en haar omgeving bedoeld voor verkeer en vervoer van mensen, goederen en berichten. Het omvat autowegen, waterwegen, pijpleidingen, elektriciteitsleidingen en infrastructuur voor telecommunicatie. Ook het tekort in overheidsbudgetten ten behoeve van infraprojecten heeft geleid tot uitstel en afstel van aanbestedingen. Dit werd met name veroorzaakt door de decentralisatie van verantwoordelijkheden, gecombineerd met de onverwachte extra rijksuitgaven. Heijmans heeft dit gemitigeerd door een verschuiving in projectportfolio, om zo naast lijn-infrastructuur meer in te zetten op het hoogwaterbeschermingsprogramma en de energietransitie. Daarnaast is er een capaciteitsvraagstuk: we hebben te maken met uitgebreide ruimtelijke ordeningsprocedures die tot vertraging leiden. Ook is de stikstofvrijstelling voor de bouw komen te vervallen, waardoor voor veel projecten Aerius-berekeningen moeten worden aangeleverd en worden gecontroleerd.
Verder werden we in 2022 geconfronteerd met aanzienlijke prijsstijgingen op het gebied van materialen en energie. Met name staal-, koper-, hout- en kunststof gerelateerde producten. Vooral energie en daarmee geproduceerde halffabricaten zijn substantieel duurder dan vorig jaar. Heijmans volgt de ontwikkelingen op de voet en zorgt onder meer dat de organisatie voorzien wordt van de juiste informatie om in aanbiedingen voldoende rekening te houden met het prijsrisico (o.a. adviezen rondom de te hanteren indexatie). De prijsstijgingen zijn met name het gevolg van een disbalans tussen vraag en aanbod. Deze disbalans leidt op haar beurt weer tot een schaarste, wat uiteindelijk een grotere uitdaging is. Door met vaste partners te werken en vroegtijdig inkopen vast te leggen, trachten wij dit risico te mitigeren. Daarnaast slaagt Heijmans er tot op heden in om deels de hogere inkoopkosten middels indexeringsafspraken door te berekenen in de verkoopprijzen van onze producten en diensten. Dat doen we door reeds bij de selectie van projecten voor tendering als beoordelingscriterium mee te nemen hoe opdrachtgevers omgaan met prijsrisico- en indexeringsafspraken. Hier spelen de inzet, risicobewustzijn en aanpassingsvermogen van onze mensen een belangrijke rol.
Door het maandelijks monitoren van onze belangrijkste projecten proberen wij tijdig ongewenste ontwikkelingen te signaleren zodat in een zo vroeg mogelijk stadium passende beheersmaatregelen kunnen worden genomen. Op dit punt hebben wij het afgelopen jaar ervaren dat het maandelijks monitoren van langlopende projecten en het daarbij eerder doorpakken op (zwakke) signalen van belang is om tijdig in te kunnen grijpen. De monitoring van onze langlopende contracten zal dan ook extra aandacht krijgen en in de projectreviews aan de orde komen.
Het is van belang dat het operationele risicomanagementteam onafhankelijk is en blijft van het tenderteam om zo voldoende scherpte te brengen en te blijven houden in de afwegingen die we maken tijdens het tenderproces.
De coronacrisis heeft aangetoond dat Heijmans wendbaar is en adequaat kan inspelen op veranderende omstandigheden. We zijn in staat gebleken om de effecten van deze pandemie te mitigeren mede dankzij het protocol ‘Samen veilig doorwerken in de Bouw’. De andere kant is dat als het goed gaat met de organisatie verslapping van de waakzaamheid op de loer kan liggen. Mocht in de toekomst de markt verslechteren of wezenlijk veranderen, dan kan de druk op de orderportefeuille toenemen. We zijn zeer alert om onze risicobereidheid, maar ook algemene kostenniveaus niet te laten toenemen en hiermee potentiële problemen voor de toekomst binnen te halen. We blijven daarom ook sturing geven aan ‘marge boven volume’.
Groen met gele rand
Bakir Selliah (35) is business developer circulariteit bij bedrijfsonderdeel Utiliteit en bouwde de afgelopen vijf jaar aan de expertise over circulair bouwen.
“Na mijn studie bouwkunde wist ik niet precies wat ik wilde. Toen ik na een aantal omzwervingen een traineeship bij Heijmans deed, kwam het vakgebied circulariteit op mijn pad. Daar werd ik écht enthousiast van. Dat was vijf jaar geleden en circulariteit in de bouwwereld stond nog in de kinderschoenen. Ik ben blij dat Heijmans het belang ervan inzag en een functie voor mij heeft gecreëerd. Met een klein team bouwde ik de expertise rondom circulariteit op. Dat was niet altijd gemakkelijk, want hoe ontwikkel je iets waar niet om wordt gevraagd in tenders?”
“Nu is circulariteit een onderdeel van bijna elke tender en maken projecten gebruik van de voorsprong die we hebben opgebouwd. Op dit moment adviseer ik tenderteams in de serviceregio’s en zit ik bij de collega’s op Schiphol aan tafel om duurzaamheid en circulariteit aan te jagen. Ook ontwikkelden we de propositie Circulair beheer & onderhoud, die we inzetten bij diverse onderhoudstenders. Waar ik voorheen bij de regio’s aanklopte om mijn hulp aan te bieden, word ik nu platgebeld. Dat voelt als waardering en ik krijg daar veel energie van.”
“Mijn ambitie is om de wereld beter achter te laten voor de volgende generatie, zeker nu ik een zoontje heb van anderhalf jaar oud. Daarom wil ik me nog verder ontwikkelen in duurzaamheid. Heijmans is daarvoor een mooie plek, omdat duurzaamheid hoog op de agenda staat. Ik heb een groen hart, met een dikke gele rand eromheen.”
Voorheen klopte ik bij de regio’s aan om hulp te bieden, nu word ik platgebeld