Veiligheid

We werken veilig of we werken niet

Voor Heijmans is veiligheid een randvoorwaarde: we werken veilig of we werken niet. Wij vinden het belangrijk dat iedereen elke dag gezond thuis komt. Daarom zetten wij al jaren in op een proactieve veiligheidscultuur, waarin we niet wegkijken, maar elkaar aanspreken op onveilig gedrag en aansporen het beter te doen (sociale veiligheid). Veiligheid zit in het DNA van onze medewerkers; ons GO! kompas is hierbij onze leidraad.

GO!

Het GO!-programma, Geen Ongevallen, heeft vier pijlers:

• GO! Identiteit
  Veiligheidsgedrag als integraal onderdeel van ons werk. Met het GO! kompas als uitgangspunt.

• GO! Leiderschap
  Ontwikkeling van proactief gedrag en proactief leiderschap.

• GO! In de processen
  Veiligheid in ieder onderdeel van een project. Veiligheidsmomenten tijdens het werken.

• GO! In de keten
  Veilig samenwerken, onder andere met onderaannemers, leveranciers en opdrachtgevers.

Inmiddels is GO! stevig verankerd in de organisatie. Alle bedrijfsstromen zijn actief bezig met de uitvoering van hun veiligheids- en masterplannen. Dat zijn plannen met verbeteracties en initiatieven op alle vier de pijlers. Denk aan veiligheidsrondes samen met onderaannemers, sessies met opdrachtgevers en partners, het uitreiken van awards bij nette en veilige bouwplaatsen, het aanbieden van interactieve toolboxen op thema’s die aandacht nodig hebben. De business is zelf aan zet, ondersteund door de afdeling Veiligheid en GO!.

De Veiligheidsladder stimuleert het veiligheidsbewustzijn en het bewust veilig handelen binnen de organisatie. Naast constructieve veiligheid en veiligheid op de bouwplaats is er ook steeds meer aandacht voor omgevingsveiligheid. Zo worden waar wij bouwen alle aspecten van veiligheid bezien.

Veiligheid continu onder de aandacht

Meer dan 1.300 collega’s vanuit de hele organisatie hebben weer een workshop van het meerjarige Leiders in Veiligheid (LiV) programma bijgewoond. De workshops stonden in 2022 vooral in het teken van ‘jouw eigen verbeterstap in veiligheidsgedrag’. Collega’s vroegen feedback op hun eigen gedrag en konden direct oefenen met behulp van een trainingsacteur, bijvoorbeeld in de manier waarop zij communiceren over veiligheid. Er is veel aandacht besteed aan het delen van ervaringen en het gesprek over dilemma’s, aan de hand van het binnen Heijmans ontwikkelde spel met dilemma’s uit de dagelijkse praktijk. De terugkoppeling op de workshop per bedrijfsstroom en business unit dient als input voor veiligheids- en masterplannen. Vergeleken met drie jaar geleden steeg het bewustzijn van reflectie en tonen we meer eigenaarschap op veiligheid. Verbeterpunten zijn het proactief aanspreken en uitspreken, het uitspreken van waardering en het actief samenwerken in de keten en actief in gesprek gaan over veiligheid met externe partijen.

Onze interne virtual reality (VR) simulaties in de vorm van trainingen worden een steeds groter succes, mede dankzij de inzet van het ‘VR-dreamteam’. Dit team heeft inmiddels meer dan duizend deelnemers getraind en de vraag naar deze trainingen is groter dan het aanbod. Om extra trainingen te realiseren, waarin we nieuwe situaties visueel maken en medewerkers verder trainen, wordt in 2023 meer budget vrijgemaakt. Het leereffect van deze trainingen is groot; je ervaart op een realistische manier het effect van jouw eigen gedrag zonder dat je in een onveilige situatie terecht komt. Mede hierdoor wordt Heijmans gezien als innovator op het gebied van veiligheid. Heijmans werd om deze training genomineerd voor de Digidare award 2022 (de award voor inspirerende voorbeelden van digitaal samenwerken in de gebouwde omgeving) en eindigde in de top 10.

Veiliger werken dankzij Virtual Reality

Veilig fouten maken om ervan te leren, dat is het doel van de virtual reality (VR)-trainingen van Heijmans. Veiligheid is een randvoorwaarde voor Heijmans. Proactief veiligheidsgedrag wordt sinds 2013 gestimuleerd met het programma GO! (Geen Ongevallen!). De trainingen op de virtuele bouwplaats moeten de fysieke bouwplaats nog veiliger maken. De eerste drie trainingen zijn orde en netheid, de zaagloods en werken op hoogte. Doordat de visuals levensecht zijn, krijgen medewerkers echt het gevoel dat ze bijvoorbeeld kunnen vallen als ze iets niet goed doen. Dat geeft de training een extra dimensie waardoor het leereffect groot is. Medewerkers zijn enthousiast en werken na deze training bewuster en veiliger. Eind 2022 hebben al meer dan 1.000 medewerkers een VR-training gevolgd. Inmiddels wordt nagedacht over andere toepassingen van virtual reality om veiligheid binnen het bedrijf en de branche verder te vergroten.

Lees het verhaal op heijmans.nl (new window)

De theatervoorstelling SMART is een samenwerking van Heijmans met Matzer theatergroep. De impactvolle voorstelling gaat over afleiding in het verkeer door het gebruik van de mobiele telefoon tijdens het rijden. In de open nagesprekken kwamen thema's als verantwoordelijkheidsgevoel en risicobewustzijn aan bod. Alle bedrijfsstromen hebben hun collega’s en partners uitgenodigd een voorstelling bij te wonen. In totaal zijn er dertien voorstellingen geweest. Het gezamenlijk beleven van zo'n voorstelling wordt als zeer positief ervaren en helpt bij open gesprekken over dit thema.

In mei is Heijmans definitief overgegaan naar een nieuwe leverancier voor bedrijfskleding (VeiligGoed) en daarmee naar een nieuw kledingpakket en een nieuw bestelproces. Hier is een lang en zorgvuldig selectieproces aan vooraf gegaan. Met draagproeven en individuele passessies hebben we ons ervan verzekerd dat alle Heijmans-medewerkers worden voorzien van kleding die veilig is, beter zichtbaar is in het donker, goed past en ook comfortabeler draagt.

Ontwikkelingen afdeling Veiligheid

Als gevolg van de toenemende focus op veiligheid vanuit de business, groeit de vraag naar operationele en strategische ondersteuning harder dan waarin de afdeling Veiligheid nu kan voorzien. Dit vraagt om herijking van de verbeterplannen en het managen van wederzijdse verwachtingen met de business. Daarnaast verandert de rol van de coördinator veiligheid. Er is steeds meer behoefte aan een coachende rol in veiligheid, naast de rol van expert. Daarom ontwikkelen we een programma waarin de coachende vaardigheden van de medewerkers worden versterkt. Dit programma gaat in 2023 van start.

Focusthema’s

In verschillende veiligheidssessies in 2022 werd 'sociale veiligheid' benoemd als belangrijk thema. We durven ons bij Heijmans nog niet altijd uit te spreken of te stoppen met het werk als we twijfelen. Sociale veiligheid in de werkomgeving is een belangrijke voorwaarde voor fysieke veiligheid. Daarom besteden we de komende jaren binnen alle processen en verbetertrajecten veel aandacht aan dit thema.

Er is ook meer aandacht voor terugkoppeling op meldingen van onveilige situaties en bevindingen vanuit werkplekinspecties. Dit verhoogt de motivatie om zaken te melden. Als belemmering voor veiligheid wordt ook de werkdruk genoemd. Dat is een groot verschil met drie jaar geleden; toen ging het veel meer over technische aspecten. Door een open dialoog te voeren durven mensen eerder met dit signaal naar hun leidinggevende te gaan. Dit wordt eerder besproken en er worden passende maatregelen getroffen. Het wordt steeds duidelijker dat aandacht voor elkaar ook bijdraagt aan kwaliteit. Tijd nemen voor veiligheid maakt het werk niet alleen veiliger, maar ook leuker. En de kwaliteit neemt toe.

De komende jaren gaan we ons meer richten op die positieve veiligheid. Het bekrachtigen van goed gedrag en het leren van goede voorbeelden. We focussen vaak op onveiligheid, ongevallen en het leren van incidenten. Terwijl we ook veel kunnen leren van de goede voorbeelden. De projecten waar veiligheid voortdurend aandacht krijgt. Waar het wél goed is gegaan.

Veiligheid in de keten

Steeds meer opdrachtgevers nemen hun verantwoordelijkheid en pakken hun rol in veiligheid. We houden gezamenlijke sessies over samenwerken in veiligheid. Het Platform Centrale Ondernemingsraden Bouw & Bagger (PCOBB) werkt samen met Bouwend Nederland en de Nederlandse Arbeidsinspectie aan een vragenlijst die opdrachtnemers tijdens de nota van inlichtingen (anoniem) in staat stelt te controleren of opdrachtgevers voldoen aan alle arbo-verplichtingen. Zodoende creëren we vooraf een kader waarin een opdrachtnemer zijn werk veilig kan gaan uitvoeren. Vanuit Heijmans nemen we het initiatief om met opdrachtgevers in gesprek te gaan over de gezamenlijke rol in veiligheid. Dit doen we in de vorm van workshops.

Sinds 2022 gelden Veiligheid in Aanbesteding (ViA) en de Veiligheidsladder voor Heijmans als selectiecriterium in onze keten. Dat betekent dat we enkel nog met bedrijven willen werken die minimaal trede 2 gecertificeerd zijn. We blijven hen stimuleren de stap naar trede 3 te maken.

Constructieve veiligheid

Bij constructieve veiligheid gaat het om het voorkomen, beperken en bestrijden van calamiteiten door het falen van een constructie. Door de steeds groter wordende versnippering in de bouw is niet altijd duidelijk wie verantwoordelijk is voor de constructieve veiligheid. Steeds meer partijen raken betrokken bij een onderdeel van het ontwerp, de productie of realisatie van projecten. Naar aanleiding van diverse calamiteiten in de afgelopen jaren initieerde Bouwend Nederland een groot onderzoek. Bij Heijmans deden wij eigen onderzoek naar de veiligheid van onze gebouwen. Als opdrachtgever zien wij het namelijk als onze verantwoordelijkheid om samenhang in onze projecten te brengen en versnippering terug te dringen.

Op basis van een groot aantal dialooggesprekken heeft het interne ingenieursbureau samen met externe ingenieursbureaus gewerkt aan nieuwe raamovereenkomsten en een daarbij behorende taakomschrijving. In deze nieuwe raamovereenkomsten zijn de kernwaarden van Heijmans explicieter gemaakt. Zo maken we met elkaar onze gebouwen kwalitatief beter en veiliger. Audits stellen vast dat ingenieursbureaus de vernieuwde samenwerking omarmen. Zij nemen steeds meer verantwoordelijkheid en regie in het proces. We moeten leren elkaar te vertrouwen, vanuit de overtuiging dat iedereen zijn werk zo goed mogelijk doet. Daarin zetten we met elkaar goede stappen, zowel intern als extern. Eigenaarschap tonen is hierbij essentieel.